توحید و ‌تعقل محور دعوت همه پیامبران‌ الهی‌ بود
 حضرت آیت الله سبحانی شریعت همه انبیای الهی را در اصول معارف یکی دانست و گفت: همه پیامبران مردم را به پرستش خدای واحد و به تعقل دعوت می‌کردند و تنها در فروع و راه و روش هدایت متفاوت بودند.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بسیج طلاب ، حضرت آیت الله سبحانی، در مدرسه علمیه حجتیه به تفسیر آیه پنجم و ششم سوره صف پرداخت و گفت: قرآن مجید در این آیه و آیه بعد در نکوهش عالم بی عمل دو نمونه می آورد، یکی قوم بنی اسرائیل در زمان حضرت موسی(ع) و همچنین قوم بنی اسرائیل زمان حضرت عیسی‌(ع).

وی هدایت الهی را از منظر قرآن به سه نوع تقسیم کرد و اظهار داشت: اولین نوع هدایت عمومی که شامل تمامی انسان‌ها و دیگر موجودات می شود، هدایت تکوینی و آفرینشی است. این نوع هدایت خداشناسی در وجود همه قرار داده شده است. قرآن می فرماید هنگامی که انسان‌ها در کشتی دچار حادثه می شوند همه خداپرست می شوند حتی بت‌پرستان و ماتریالیست‌ها.

این مرجع تقلید در تأیید هدایت تکوینی و عمومی به نظریه روانشناسان پرداخت و گفت: بعد مذهبی و دینی، بعد علمی، بعد هنر، بعد خداشناسی و توجه به ماوراءالطبیعت، چهار بعد انسانی است که همه روانشناسان جهان قبول دارند.

حضرت آیت الله سبحانی هدایت تشریعی را نوع دیگری از هدایت الهی برشمرد و افزود: این نوع هدایت هم عمومیت دارد یعنی هدایت به واسطه انبیا و اولیا که حتی فراعنه هم تحت این نوع هدایت بوده اند.

وی هدایت واقعی و خاص الهی را مخصوص کسانی دانست که از هدایت دوم بهره درستی برده اند و ادامه داد: لطف خاص خدا در این نوع هدایت است که شامل پیروان راستین پیامبران الهی می‌شود. اصحاب کهف نمونه بارزی از کسانی هستند که مشمول هدایت خاص الهی شدند.

حضرت آیت الله سبحانی ضلالت و گمراهی خاص را هم تحت اراده خدا دانست و گفت: در این آیه شریفه خداوند می فرماید «‌فلما زاغوا ازاغ الله قلوبهم‌» یعنی چون آنها از حق رویگرداندند خداوند هم دل هایشان را از اقبال برگرداند و گمراهشان ساخت.

این مرجع تقلید معنای قلب را به دو صورت عنوان کرد و تصریح کرد: یک معنا همان قلب جسم است که در بدن ما وجود دارد و در قرآن به معنای عقل و نفس است زیرا کار قلب جسم هدایت و ضلالت نیست .

وی با بیان این‌که قرآن از اصطلاحات و محاورات مردم برای ارائه کلام خداوند استفاده کرده است، گفت: مردم مسائل روانی را به قلب نسبت می دهند و اصطلاحاتی از این قبیل "قلبا ترسیدم یا اینکه دلم گرفته" را تکرار می کنند. دلیل آن هم این است که وقتی حادثه ای رخ می دهد اولین اثرش بر روی قلب احساس می شود و ضربان قلب تغییر می کند. به همین دلیل خداوند در این آیه گمراهی را به قلب نسبت می دهد.

حضرت آیت الله سبحانی با اشاره به انتهای آیه پنجم که می فرماید‌«الله لایهدی القوم الفاسقین» بیان داشت: یعنی کسانی که خدا را اطاعت نکنند، هدایت نخواهند شد.

وی با قرائت آیه ششم سوره صف ادامه داد: در این آیه به مصداق دوم عالمان بدون عمل می‌پردازد و خداوند قوم عیسی(ع) را معرفی می‌کند. آنها با وجود این‌که می دانستند عیسی فرستاده خدا است به سبب تعصبات یهودیت کسی را که فکر می‌کردند او است، به دار کشیدند.

حضرت آیت الله سبحانی شریعت تمام انبیای الهی را در اصول معارف یکی دانست و گفت: همه پیامبران مردم را به پرستش خدای واحد و به تعقل دعوت کردند، تنها در فروع و راه و روش هدایت متفاوت بودند.

وی مذهب مسیحیت را نزدیک تر به یهودیت معرفی کرد و اظهار داشت: عیسی بن مریم‌(ع) شریعت مستقلی نداشت بلکه همان تورات را به دلیل مطابقت با زمان خود کمی تغییر داد؛ اما پیامبر ما چون خاتم الرسل است کتاب و شریعت خاص و مستقلی دارد به همین دلیل باید از او که آخرین فرستاده خدا است پیروی کرد.

این مرجع تقلید با قرائت این فراز آیه ششم سوره صف که می فرماید«‌مبشرا برسول یاتی من بعدی اسمه احمد» گفت: حضرت عیسی قومش را بشارت به رسولی می دهد که بعد از او خواهد آمد و حتی نامش را هم می‌برد؛ اما متأسفانه در تورات و انجیل امروزی اثری از این بشارت نیست.